MP3වල උත්පත්ති කතාව..

  සංගිතය කියන වචනය භාවිතා වන සෑම තැනකදිම ඇහෙන අනෙක් වචනය තමයි mp3 කියන්නේ.කොහොම නමුත් ශබ්දය ගබඩා කරන විවිධ ෆයිල් ආකෘති තිබුනත් mp3 තරම් ඒ කිසිවක් ජනප්‍රිය නැහැ.
mp3 කියන්නේ මොකක්ද?
    සරළවම කියනවනම් mp3 කියන්නේ ශබ්ද ගොනු ගබඩා කරල තියාගන්න extension ඒකක්.තවත් හොදට කියනවනම් ඩිජිටල් ශබ්ද කේතිකරණය කරන ක්‍රමයක්.ඒමගින් ශබ්ද ගොනු කාර්යක්ශමව හකුලනව,ඒ ගොනුවේ ලක්ශණ වලට අවම හානි සිදුවන ලෙස.  mp3 මගින් නිරූපණය කරන්නේ 'MPEG-1 Audio layer 3' කියන වචනයේ කෙටි කිරිම.mp3 වල වැදගත් කාරනයක් තමයි ඒමගින් කේතිකරණය (encoding) කල හැක්කේ ශබ්ද ගොනු පමණක් වීම.
mp3 වල නිශ්පාදකයා?
  මෙය සැලසුම් කරන ලද්දේ ඔඩියෝ විඩියෝ කේතිකරණ ප්‍රමිතින්ට වග කියන 'Moving picture experts group' කියන ආයතනය.mp3 ෆොමැට් ඒක නිර්මාණය කල දිනය හරියටම කියන්න අපහසුයි.නමුත් ඒය ජනප්‍රිය වී තිබෙන්නේ 1990 වේ මුල් කාලයේදි බව පැහැදිලියි.  mp3 මේ තරම් ජනප්‍රිය විමට හේතුව තමයි මුල් කාලයේ තිබු හාඩ් වල ඉඩ සීමාසහිත වීම.mp3 මගින් ඔර්ජිනල් ෆයිල් ඒක මෙන් 10 ගුණයක් දක්වා කුඩා කරන්න පුලුවන් වීම,mp3 ෆයිල් ඒකක් නිර්මාණය පහසු විම,ශබ්ද ගොනුවේ තත්වයට කිසිම හානියක් සිදු වන බවට සාක්ශියක් නොමැති වීම ආදි කරුණු.
කොහොමද mp3 හැදෙන්නේ? 
   mp3 කේතිකරණයට පදනම් වෙන්නේ සංජානක ශබ්ද හැඩ ගැන්වීම කියන ක්‍රමය.ඒය පහත පියවර 3 මගින් සිදුවෙනව.
1.මිනිස් කනට ශ්‍රවනය නොවන ශබ්ද ඉවත් කිරිම.
2.ඝොශාකාරි ශබ්ද සහ සුමට ශබ්ද ඒකම වේලාවක ඇසිමට සැලැස්වීම.
3.මිනිස් කනට විශේෂයෙන්ම ශ්‍රවනය වන ශබ්ද කේතිකරණ ක්‍රියාවලියේදි අනිවාර්යයෙන් ඇතුලත් කිරිම.
  සියලු කාරනා මෙහෙම තියෙද්දිත් mp3 වලට 'lossy' ආකෘතියක් යැයි කියනව.ඒකට හේතුව තමයි ඒය තුල සත්‍ය පිටපත තුල තිබු සියලු දත්ත අඩංගු නොවීම.නමුත් හැකිතරම් දත්ත අඩංගු වන පරිදි mp3 වලට ශබ්ද ගොනු හරවන්න පුලුවන්.මේ සදහා 'bit rate' ඒක වැඩි කරන්න ඔන.ඒවිට ගොනුවේ ප්‍රමාණය සාමාන්‍ය ප්‍රමාණයට වඩා වැඩි වෙනව.